Toegankelijkheid voor mensen met een hulphond

Ondanks de wettelijke bepaling dat een hulphond altijd welkom is, geeft 1 op de 5 hulphondbezitters aan ergens te zijn geweigerd. Dit blijkt uit onderzoek dat wij met Hulphond Nederland hebben uit laten voeren. Wij blijven daarom toegankelijkheid onder de aandacht brengen; een hulphond is altijd welkom.

Het onderzoek in het kort:

Sinds 2016 is het VN-verdrag over de rechten van mensen met een beperking in Nederland van kracht en officieel als wet aangenomen.
1 op de 5 cliënten met een hulphond is geweigerd bij een openbare gelegenheid.
Mensen met een niet-zichtbare beperking zoals PTSS, epilepsie of autisme ervaren zelfs een extra drempel.
De weigering van een hulphond komt het meest voor bij eet- en drinkgelegenheden (31%), winkels (24%) en medische voorzieningen (19%).
Hygiëne wordt als voornaamste reden aangevoerd, gevolgd door onbekendheid met het VN-verdrag inzake de rechten voor mensen met een handicap.

Veelgestelde vragen

V: Wat is het VN-verdrag?
A: Sinds 2016 is het VN-verdrag over de rechten van mensen met een beperking in Nederland van kracht en officieel wet. Het doel van dit verdrag is dat de positie van mensen met een beperking verbetert.

V: Wat staat er in de wet geregeld?
A: De Nederlandse regering heeft vanwege het VN-verdrag twee bestaande wetten aangepast, waaronder de Wet Gelijke Behandeling (WGBH/CZ):

Sinds 2016 gaat de wet naast wonen, werk, onderwijs en openbaar vervoer nu ook over goederen en diensten. Mensen met een beperking kunnen in veel gevallen vragen om een ‘doeltreffende aanpassing’. Hier valt ook het toelaten van assistentiehonden als iemand daarom vraagt onder. De vraag moet wel redelijk zijn.
Vanaf 1 januari 2017 is in de wet een norm voor algemene toegankelijkheid opgenomen. Werkgevers en aanbieders van goederen en diensten dragen vanaf nu geleidelijke zorg voor algemene toegankelijkheid, ook als hier niet specifiek om gevraagd wordt. (artikel 2a, eerste lid Wet Gelijke Behandeling). Het doel van dit artikel is een verandering teweegbrengen in het denken over mensen met een beperking en mensen, bedrijven en instellingen bewuster maken. “Toegankelijkheid moet normaal worden, ontoegankelijkheid de uitzondering.”

V: Voor wie is het van toepassing?
A: De wet is van toepassing op iedereen met een beperking en dus ook op iedereen met een officieel opgeleide hond.

V: Welke term gebruiken voor een professioneel opgeleide hond?
A: Assistentiehonden, geleidehonden, hulphonden, zorghonden. Er worden veel verschillende termen gebruikt om een professioneel opgeleide hond aan te duiden. In de wet wordt de term assistentiehond gebruikt als overkoepelende term om alle verschillende typen aan te duiden. Bij KNGF Geleidehonden leiden wij verschillende soorten assistentiehonden op, namelijk de blindengeleidehond, ADL-assistentiehond, PTSS-assistentiehond en assistentiehond voor kinderen.

V: Zijn er omstandigheden waarbij een assistentiehond geweigerd mag worden?
A: We vinden dat mensen die gebruik maken van een assistentiehond overal ruim welkom moeten zijn en mogen rekenen op inclusieve toegankelijkheid. Tegelijkertijd vertrouwen wij erop dat gebruikers van assistentiehonden zelf een goede afweging maken of het noodzakelijk is om de hond mee te nemen, wanneer zijn veiligheid of welzijn (of dat van andere dieren en mensen) in het geding komt.

Op basis van artikel 2 van de Wet gelijke behandeling op grond van handicap/chronische ziekte (WGBh/cz) is het toelaten van assistentiehonden wel verplicht, tenzij dit een onevenredige belasting vormt voor de organisatie. Bijvoorbeeld als de aanpassing veel geld of inzet vraagt. Of de aanpassing is onveilig en niet uit te voeren. De ondernemer moet dit aantoonbaar kunnen maken.

Hotels en restaurants kunnen assistentiehonden niet langer de toegang ontzeggen op grond van hygiëneregels. Er zijn uiteraard plekken waar de aanwezigheid van een assistentiehond echt niet mogelijk is, zoals op een intensive care-afdeling van een ziekenhuis.

V: Wat is de reden dat een assistentiehond wordt geweigerd?
A: Elke situatie is anders, maar meestal wordt een assistentiehondenbaas op het moment van binnengaan geconfronteerd door een medewerker die niet op de hoogte is van de wetgeving. Onwetendheid dus. In de praktijk wordt dat of ter plekke opgelost of krijgt het een vervolg. Er zijn ook gevallen waar er bijv. sprake is van bereiding van eten waarbij de horecacode in het geding komt (dat wordt dan als argument gegeven). Wat we ook zien is dat cliënten van ons met een andere hond dan een blindengeleidehond worden geweigerd, omdat bijvoorbeeld de beperking niet op het eerste gezicht zichtbaar is.

Lees feiten en cijfers, en handige info voor de verschillende branches (detailhandel, medische zorg, horeca en andere plekken) op de website Een hulphond is welkom.

V: Is hygiëne een geldige reden om iemand met een assistentiehond te weigeren?
A: Voor horecazaken geldt sinds 1 april 2016 een nieuwe Hygiënecode. Hier staat duidelijk vermeld dat assistentiehonden toegang moeten hebben tot restaurants, ook die met een open keuken en buffetrestaurants.

Op sommige afdelingen van een ziekenhuis, zoals op een intensive care-afdeling, is het echt niet mogelijk in verband met infectiegevaar. In de meeste ziekenhuizen zijn assistentiehonden welkom. Zij vragen van tevoren even te overleggen met het ziekenhuispersoneel van de afdeling die je wilt bezoeken met jouw assistentiehond.

V: Wat vindt KNGF Geleidehonden van het toelaten van honden op pretparken en festivals?
A: We zijn geen voorstander van het meenemen van assistentiehonden naar festivals, popconcerten en andere plekken met mensenmassa's en veel lawaai. De hond kan door de drukte en de herrie zijn werk niet goed doen en verliest hier zijn begeleidende functie.

Wat betreft dierentuinen: zie veelgestelde vragen toegankelijkheid dierentuinen.

V: Heeft een hond in opleiding dezelfde rechten?
A: We vinden het belangrijk dat ook onze hulphonden-in-opleiding en hun begeleiders overal toegelaten worden. Hierbij gaat het om trainers en puppypleeggezinnen die met onze honden oefenen op verschillende locaties. Het is van groot belang voor de opleiding van de honden om te kunnen trainen op locaties waar zij met hun toekomstige baas ook zullen komen. Dit is echter niet per definitie vastgelegd in de wet (Wet Gelijke Behandeling op grond van Handicap of Chronische Ziekte (WGBH/CZ). Indien toegang wordt geweigerd aan een hulphond-in-opleiding, adviseren wij om in overleg te gaan en/of te zoeken naar een alternatief.

V: Waar kan ik een klacht indienen als ik ergens word geweigerd met mijn hond?
A: Als na een weigering een gesprek op niets uitloopt kun je:

een klacht indienen bij de instantie waar je geweigerd bent;
melding doen bij het College voor de Rechten van de Mens. Dat kun je hier doen. Zo komt er inzicht in het aantal en soort weigeringen van mensen met een handicap. In het geval van meerdere meldingen van ontoegankelijkheid op eenzelfde soort openbare gelegenheid kan het College een onderzoek starten om te bepalen of het weigeren van toegang volgens de wet verboden is. Men kan het College ook vragen een uitspraak te doen in zaken over discriminatie. De uitspraak van het College is niet bindend, maar wordt in 80% van de gevallen door de rechter overgenomen;
aangifte doen bij de politie op grond van artikel 429quater, lid 2 SR
KNGF Geleidehonden ontvangt graag informatie over de weigering, zodat we dit kunnen gebruiken voor onderzoek naar toegankelijkheid en voor de collectieve belangenbehartiging van onze cliënten.

V: Hoe herken ik een officieel opgeleide hond?
A: Op dit moment is er nog geen officieel internationaal keurmerk. Wel wordt er op Europees niveau gewerkt aan standaardisering die daar duidelijkheid in moet scheppen. Lees meer over deze Europese standaard. Onze cliënten kunnen hun KNGF-hond in ieder geval identificeren aan de hand van een speciale pas. Daarnaast zijn ze te herkennen aan ons logo op hun dekje of tuig.

Een andere manier is na te gaan of honden afkomstig zijn van assistentiehondenscholen die zijn aangesloten bij officiële federaties. KNGF Geleidehonden is aangesloten bij de Internationale Federatie van Geleidehondenscholen (IGDF) en de Internationale Federatie van Assistentiehonden (ADI). Er is een brancheorganisatie opgericht om de belangen van de scholen en hun gebruikers te behartigen. De leden van de branchevereniging zijn erkend door minimaal een van de 2 officiële internationale accreditatieorganisaties. Lees meer: scholen bundelen krachten in branchevereniging.