Veranderingen in 85 jaar bij KNGF

Graag neem ik mijn hoed af voor alle pioniers die het destijds hebben aangedurfd om een grote stap te nemen: het opstarten van een school voor blindengeleidehonden in 1935. Naarmate ik mij meer verdiepte in de historie van de geleidehond en die van KNGF Geleidehonden in het bijzonder, kwam ik tot de conclusie dat het werk van deze pioniers zeer gedurfd was. En van het allergrootste belang was voor de bevordering van de zelfstandigheid en mobiliteit van blinden en slechtzienden.

Uitdagingen voor honden en instructie aan cliënten

Ga er maar aan staan, een school voor honden starten terwijl je eigenlijk nog niet precies weet over welke vaardigheden deze honden moeten beschikken en wat er van hen verwacht wordt. Niet alleen op het gebied van hondentraining maar ook de combinatie met oriëntatie en mobiliteit van blinden, leverde de nodige uitdagingen op. Zelf werk ik meer dan 25 jaar bij de geleidehondenschool. In dit blog laat ik mijn licht schijnen over de mensen die hebben bijgedragen aan het succes van KNGF en die mij hebben gevormd tot de instructeur die tegenwoordig ben.

Fokken en opvoeden

Begin jaren 80 verhuisde KNGF Geleidehonden van de Amsterdamse Watergraafsmeer naar de huidige locatie in Amstelveen. Nagenoeg gelijk met de verhuizing werd er overgegaan tot de introductie van een fokprogramma en het opvoeden van de pups door puppypleeggezinnen. Tot die tijd maakten we voornamelijk gebruik van honden uit asiels en honden die aangeboden werden door particulieren. Het ging hier meestal om herderachtigen met een onduidelijke achtergrond en die door de aanwezige gedragsproblemen vaak niet aan de hoge opleidingseisen van een blindengeleidehond konden voldoen.

Nieuwe manier van trainen

Tijdens deze transitie bleek dat de oude manier van trainen niet meer aansloot bij de honden die uit ons fokprogramma voortkwamen. In plaats van hardere, asielhonden waren er nu rassen die doorgaans wat zachter en makkelijker te trainen zijn. Geleidelijk werd er overgegaan naar een positievere manier van trainen waarbij ook de specifieke eisen waaraan een geleidehond voor blinden moet voldoen, niet uit het oog werden verloren. Deze aanpassingen zijn voor een groot deel toe te schrijven aan het toenmalige hoofd van de afdeling Opleiding, Ans l’Abee (nu nog samenwerkingspartner van KNGF Geleidehonden). Zij gaf honden vaak een tweede kans tijdens de training. Daardoor konden deze honden met een andere trainingsmethode en/of instructeur wel hun opleiding voltooien. Daarnaast maakte zij een begin met een aanpassing van de instructie waarbij er meer aandacht werd besteed aan appèl en theorie.

Internationale samenwerking

De volgende ommekeer kwam toen de toenmalige directeur, Fred van Assema, de internationale samenwerking zocht, wat leidde tot verdere professionalisering. Er vond op velerlei gebied uitwisseling plaats met scholen over de gehele wereld waardoor er kennis werd gedeeld en processen verbeterd. Voor mij persoonlijk betekent de samenwerking met mijn vakgenoten uit het buitenland (nog steeds) een inspiratiebron die voorlopig niet opgedroogd lijkt. Na een bezoek aan een buitenlandse school zit ik op de terugweg in het vliegtuig al aantekeningen te maken over dingen die wij toe kunnen passen binnen onze eigen organisatie. Maar er ontstaan ook vriendschappen. Zo zei een Koreaanse geleidehondeninstructeur mij eens: ‘You came as an inspector en left us as a friend.’

Meer soorten hulphonden

De professionaliseringslag die halverwege de jaren 90 werd ingezet had tot gevolg dat we meer honden konden opleiden en de wachttijden voor blinde cliënten minder lang werden. Wel vonden wij het zonde dat er een categorie honden was die er niet in slaagde om de opleiding tot blindengeleidehond succesvol af te ronden. Zouden wij voor deze groep honden geen andere bestemming kunnen vinden? Na bezoeken aan collega’s in Ierland en de USA kwamen wij in 2010 tot de conclusie dat wij met deze ‘second career dogs’ veel andere mensen blij konden maken. Het succes van het destijds geïntroduceerde buddyhondenproject (voor kinderen met autisme en voor mensen met PTSS) spreekt tot op de dag van vandaag nog boekdelen. Niet voor niets neemt de vraag naar deze honden alleen maar toe.

KNGF blijft in ontwikkeling

Bij KNGF Geleidehonden blijven we veranderingen inzetten. Echter, de gevolgen van bepaalde stappen zijn meestal pas na enige jaren merkbaar. Hoe het KNGF er over 5 jaar uitziet, weet ik nog niet. Maar ik beloof jullie dat ik dan, als ik met pensioen ga, een column schrijf waarin ik de laatste jaren van mijn carrière beschrijf.