Jeroen Perk: ‘Zelfs bij hond nummer 5 is het alsof je opnieuw begint’

Leren lopen met een nieuwe blindengeleidehond wordt nooit een routineklus. Pas dan merk je wat je met je vorige hond allemaal op de automatische piloot deed en ook hoe je je oriëntatievermogen daarbij hebt laten versloffen. Jeroen Perk vertelt over zijn ervaring.

Jeroen Perk (45) loopt inmiddels met zijn vijfde blindengeleidehond Ivy. ‘Ik ben afhankelijk van een hond voor het geleidewerk, maar het hebben van een blindengeleidehond is ook een levensstijl geworden. Ivy is een verlengstuk van mij. Ik ga met haar lekker naar buiten om de dag te laten passeren, even een rondje om als ik daar behoefte aan heb.’

Letterlijk en figuurlijk donker

Het is al even geleden dat Jeroen op zijn elfde de diagnose Retinitis Pigmentosa (RP) en Bardet-Biedl syndroom (BBS) kreeg en de mededeling dat hij voor zijn veertigste verjaardag blind zou zijn.
Dat ging achteraf veel sneller, aldus Jeroen. ‘Tussen mijn vijftiende en achttiende verloor ik 80 procent van mijn zicht. Daar heb ik in die tijd veel last van gehad. Ik voelde me depressief. Het werd toen letterlijk en figuurlijk heel donker in mijn leven.’

Achter de geraniums of vooruit?

Jeroen laste een pauze voor zichzelf in, stopte tijdelijk met zijn mbo-studie en stelde zichzelf de vraag: “Wil ik achter de geraniums gaan zitten of wil ik vooruit in het leven?” Jeroen: ‘Het werd het laatste en toen ben ik gaan strijden. Ik heb leren stoklopen, haalde mijn diploma, zorgde ervoor dat ik een baan kreeg. Toen brak de tijd aan dat ik nog wel wat hulpmiddelen kon gebruiken en dat werd een blindengeleidehond.’

Te snel ‘Ja’ gezegd tegen vierde hond

In 2002 kreeg Jeroen zijn eerste blindengeleidehond Noxi. Daarna kwam Veska, vervolgens Pedro en toen Bella. Jeroen: ‘Met Bella ging het niet goed. Na de instructie begon ze een allergie te ontwikkelen, tegelijkertijd kregen we het niet voor elkaar om goed met elkaar te werken. Daar werd ik uiteindelijk onzeker van. Ik durfde de straat niet meer op en ik wilde de straat niet meer op en toen heb ik KNGF gebeld om te zeggen dat het niet meer ging. Bella had de pech dat ze medische klachten kreeg, maar achteraf durf ik te stellen dat ze geen goede keus voor mij was. Pedro moest vanwege zijn leeftijd met pensioen en ik wilde te snel een nieuwe hond.’

Volg je intuïtie en je hart

Je moet met de volle overtuiging “Ja” kunnen zeggen tegen een hond, weet Jeroen uit ervaring. ‘Als cliënt moet je daarbij je intuïtie gebruiken en je hart volgen. Als ik Bella met al mijn andere honden vergelijk, dan past ze er niet tussen. Al mijn vorige honden waren sterk van karakter. Die pittigheid uit zich in geleidewerk, maar ook in randgedrag. Ik ben zelf ook pittig, energiek en eigenwijs, dus dat past bij mij. Bella was een onderdanig hondje. Als er een andere hond aankwam, dan ging ze gelijk op haar rug liggen. Ook bij mij bleef ze altijd op afstand staan als ik haar riep. Er was gewoon een groot stuk onzekerheid tussen ons en dat kon ik niet wegnemen. Het was een juiste beslissing om niet met haar door te gaan.’

Twijfels uitspreken

Hoe kun je een mismatch voorkomen als cliënt? Jeroen: ‘Als je twijfelt, maak het dan bespreekbaar. Vraag desnoods om een tweede kennismaking. Bij de kennismaking met Ivy ben ik met instructeur Brit en Ivy naar het winkelcentrum van Amstelveen gegaan. We hebben een stukje gelopen en terug bij de bus vroeg Brit wat ik ervan vond. Ik zei eerlijk dat ik twijfels had over het looptempo. Brit nam ons toen mee naar een buitenweg en daar liep Ivy veel harder. Dat gaf mij het vertrouwen in deze hond. Toen ik later bij de auto afscheid moest nemen en Ivy nog even tegen mij aankroop, wist ik dat we een goede match zouden zijn. Maar ja, dan ging ze in de eerste 2 maanden soms langzamer lopen en dan werd ik meteen onzeker. Pas na een tijdje begon het weer helemaal OK te voelen.’

Thuiszitten zonder hond

Na Bella stond Jeroen meer dan een jaar op de wachtlijst. ‘Eigenlijk heb ik toen een jaar binnen gezeten. Ik ging wel eens naar buiten met een taststok maar niet veel. Ik liet alles door mijn vrouw doen en het was ook nog eens coronatijd, dus er was niet veel om naartoe te gaan. Ik heb in die periode mobiliteitslessen gevolgd. Dan kreeg ik tips over welke geleidelijnen ik moest volgen, maar dat is een andere oriëntatie dan met je hond. Die loopt gewoon overal tussendoor en zorgt ervoor dat jij er soepel langs komt. Toen ik Ivy kreeg merkte ik dat ik opnieuw aan mijn oriëntatie moest werken, ook al werd ze mijn vijfde hond. In het begin wist ik echt niet meer welke kant ik op moest. Dat merkte ik pas tijdens de instructie. Maar instructeurs van KNGF zijn er niet om oriëntatie en mobiliteit aan te leren. Daarvoor moet je echt bij een O&M-instructeur zijn.’

‘Routinematig is nou eenmaal fijn’

Met een O&M-instructeur van Bartimeus oefende Jeroen daarom oude routes en de route om met het ov van Hoofddorp naar zijn werk in Utrecht te komen. ‘Met elke hond wordt het lopen uiteindelijk routine. Vooral omdat je vaak dezelfde trajecten loopt. Ik ben me daar nu meer van bewust. Ik probeer wat minder op routine te gaan lopen en wat vaker af te wijken. Maar ja, ik heb ook een visuele beperking. Ik kom al genoeg obstakels tegen in mijn leven. Dat routes dan routinematig worden is juist fijn. Maar toch, ik probeer wat meer rust te pakken en het beter te onderhouden.’

Blind vertrouwen

Jeroen wil ook de positieve kant benadrukken van het gestuntel met een nieuwe hond. ‘Je beseft dan wat je met je oude hond allemaal hebt bereikt. Dat hebben we mooi maar samen voor elkaar gebokst. Dat geeft het vertrouwen dat je dat met je volgende hond ook bereikt. Mijn blindengeleidehonden helpen mij me verder te ontwikkelen. Ik werk nu in Utrecht en dat is buiten mijn comfortzone. Ik moet met de trein van Hoofddorp naar Utrecht reizen en over het drukke Hoog Catharijne navigeren. Zonder blindengeleidehond had ik dat niet gekund. Ivy is bij zulke ondernemingen goud waard. Ze zorgt ervoor dat ik zo gemakkelijk mogelijk van a naar b kom en het scheelt zoveel energie. In mezelf heb ik vertrouwen maar niet het blind vertrouwen dat ik in een blindengeleidehond heb.’

Jeroen en geleidehond Ivy