Symposium: zorg op vier poten
Op dinsdag 28 oktober 2025 vond in het Muziekgebouw ’t IJ in Amsterdam het symposium plaats, ter gelegenheid van het 90-jarig jubileum van KNGF Geleidehonden. Onder de titel “Zorg op vier poten” stond de rol van assistentiehonden centraal, vanuit wetenschap, praktijk, technologie, beleid en recht. De bijeenkomst werd gemodereerd door journalist Roos Schlikker en bracht beleidsmakers, zorgverantwoordelijken, gemeenteambtenaren (Wmo), zorgverzekeraars, kennisinstituten en assistentiehondensector-organisaties samen.
Wetenschap & effectiviteit
Onder leiding van interviewster Lucille Werner presenteerden vier vooraanstaande onderzoekers recent onderzoek naar de effectiviteit en meerwaarde van assistentiehonden. Hun bevindingen bewijzen dat assistentiehonden een aantoonbaar positieve invloed op de zelfstandigheid en het welzijn van hun gebruikers hebben.
Drs. Charlotte Witjes is neurobioloog en onderzoeker bij de Politieacademie en deed onderzoek naar de invloed van assistentiehonden op het welzijn van politiemensen met PTSS. Ze promoveert aan de Radboud Universiteit op onderzoek naar de invloed van assistentiehonden op het welzijn van politiemensen met PTSS. Ze combineerde hersenmetingen, gedragsonderzoek en interviews om te laten zien dat niet alleen gezinshonden, maar vooral getrainde assistentiehonden een duidelijke meerwaarde bieden voor herstel en welzijn. Bekijk de presentatie.
Dr. Nienke Endenburg (Universiteit Utrecht) is gespecialiseerd in de relatie tussen mens en dier en in het gedachtegoed van One Welfare, waarbij het welzijn van mens én dier centraal staat. Bekijk de presentatie over het V-PWR project waarvan het doel is om zo veel mogelijk veteranen met PTSS te helpen, met speciale aandacht voor degenen die “uitbehandeld” zouden zijn. Bekijk de presentatie.
Meer informatie over het onderzoek: Hulphonden voor veteranen met PTSS en V-PWR 2.0: Best friends forever
Deze mensen ervaren grote uitdagingen in het dagelijks leven, maar met de assistentiehond wordt dat steeds beter beheersbaar.
– Dr. Steffie van der Steen – Rijksuniversiteit Groningen
Dr. Steffie van der Steen, universitair hoofddocent aan de Rijksuniversiteit Groningen doet al jaren onderzoek naar dierondersteunde interventies en richt zich vooral op psychiatrische assistentiehonden voor jongeren met psychische problemen. Bekijk de presentatie.
Het onderzoek van Candela Hüsgen (Radboud Universiteit) brengt in kaart bij welke dagelijkse taken (ADL) assistentiehonden hun baas ondersteunen en welke taken zij van het netwerk of van professionals kunnen overnemen. Daarnaast wordt onderzocht hoe het hebben van een assistentiehond samenhangt met de kwaliteit van leven en participatie in het dagelijks leven. De resultaten geven inzicht in de maatschappelijke meerwaarde van ADL-assistentiehonden en hun rol in het verminderen van professionele zorgbehoefte. Het onderzoek is in de afrondende fase en wordt binnenkort gepubliceerd. Bekijk de presentatie.
Innovatie & technologie
Ervaringsdeskundige Jeroen Perk deelde hoe zijn blindengeleidehond wordt aangevuld door technologische toepassingen zoals een netvlies-chip en slimme bril. Een aantal jaar geleden kreeg Jeroen een chip geïmplanteerd waardoor hij weer wat contouren en licht kan zien met behulp van een slimme bril, een innovatie die echter geen doorbraak heeft betekent. Vervolgens schetste innovatiestrateeg Ruben Horbach een beeld van de razendsnelle ontwikkeling van artificiële intelligentie en technologie. Hij noemt het tijdsgewricht waarin we nu leven de vierde technologische revolutie, die een grote impact op onze samenleving gaat hebben. En hij liet zien hoe dit kansen biedt voor mensen met een beperking.
Regelgeving & financiering
Sociaal advocaat Renske Imkamp ging in op de ingewikkelde juridische en beleidsmatige context: terwijl assistentiehonden voor mensen met een visuele of fysieke beperking doorgaans vallen onder de Zvw, is voor mensen met een psychiatrische aandoening de route via de Wmo onduidelijk en sterk variërend per gemeente.
Zij stelde vast dat op dit moment er veel onwetendheid en misverstanden speelt rond de inzet van een assistentiehond bij met name gemeentes. De willekeur in toekenningen kan alleen worden verminderd als gemeenten meer samenwerken en kennis delen. Daarbij is het van belang dat het ministerie een actieve rol inneemt door meer erkenning te geven aan de assistentiehond als een volwaardige voorziening binnen de Wmo. Bekijk de presentatie.
Kwaliteitsborging & sectorontwikkeling
De professionalisering van de assistentiehondensector is in volle gang, maar wettelijke waarborgen blijven achter. In Nederland mag iedereen assistentiehonden opleiden zonder dat er een wettelijke certificeringsplicht bestaat. De sector werkt echter hard aan meer uniformiteit en kwaliteitsnormen, onder meer via een uniform herkenbaar dekje en de ontwikkeling van Europese CEN/NEN-normen die binnen anderhalf jaar worden verwacht. Deze kunnen de basis vormen voor een landelijk certificeringsstelsel, mits de overheid hierin een regisserende en ondersteunende rol vervult, zodat de benodigde randvoorwaarden kunnen worden geborgd. “De wetenschap is er, de behoefte is groot, maar de regelgeving blijft achter”, aldus Monique Dolfing-Vogelenzang, directeur-bestuurder van KNGF Geleidehonden. “Dat leidt tot willekeur en ongelijke kansen. We willen één helder kader waarin kwaliteit, vergoeding en regelgeving elkaar versterken.”
