Symposium ‘Zorg op vier poten’ belicht actuele uitdagingen in regelgeving, kwaliteit en effectiviteit
Hoe effectief zijn assistentiehonden écht? Hoe borg je kwaliteit en wie bepaalt wie er recht op heeft? Tijdens het symposium ‘Zorg op vier poten’ van KNGF Geleidehonden kwamen wetenschap, beleid, praktijk en recht samen om antwoord te zoeken op deze vragen. Het doel van het symposium was: meer duidelijkheid en samenhang creëren in de manier waarop assistentiehonden worden ingezet, vergoed en erkend binnen de zorg en samenleving. Nu en in de toekomst.
Onderzoek toont grote impact van assistentiehonden op zelfstandigheid en levenskwaliteit
Assistentiehonden hebben een aantoonbaar positieve invloed op de zelfstandigheid en het welzijn van hun gebruikers. Dat blijkt uit nieuw onderzoek dat tijdens het symposium werd gepresenteerd. Wetenschapper Candela Hüsgen (Radboud Universiteit) toonde aan dat assistentiehonden voor mensen met een fysieke beperking substantieel bijdragen aan zelfstandigheid, participatie en kwaliteit van leven én dat dit bovendien leidt tot kostenbesparing in de zorg. Ook onderzoek naar PTSS-assistentiehonden bij veteranen en politieagenten bevestigt hun meerwaarde, zowel op het gebied van psychisch herstel als maatschappelijke participatie. Hoogleraar Steffie van der Steen (Rijksuniversiteit Groningen) doet onderzoek naar de inzet van assistentiehonden bij mensen met ernstige psychiatrische problematiek. “Deze mensen ervaren grote uitdagingen in het dagelijks leven, maar met de assistentiehond wordt dat steeds beter beheersbaar,” zegt Van der Steen.
Regelgeving blijft achter bij maatschappelijke behoefte
De regelgeving voor assistentiehonden sluit onvoldoende aan op de praktijk en de maatschappelijke behoefte. Dat was een van de belangrijkste conclusies tijdens het symposium over de inzet van assistentiehonden. Vooral mensen met een psychiatrische aandoening lopen tegen knelpunten aan.
Voor mensen met een visuele of fysieke beperking worden deze honden doorgaans onder de Zorgverzekeringswet (Zvw) vergoed. Voor mensen met een psychiatrische aandoening ligt dit anders: hun aanvraag valt onder de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), waarin gemeenten sterk uiteenlopend beleid hanteren. Dit leidt tot grote verschillen in beoordeling en toekenning van aanvragen.
“Op dit moment speelt er veel onwetendheid en misverstanden rond de inzet van een assistentiehond bij met name gemeentes”, zegt Renske Imkamp, sociaal advocaat en spreker tijdens het symposium. “De willekeur in toekenningen kan alleen worden verminderd als gemeenten meer samenwerken en kennis delen. Daarbij is het van belang dat het ministerie een actieve rol inneemt door meer erkenning te geven aan de assistentiehond als een volwaardige voorziening binnen de Wmo.”
Naar structurele kwaliteitsborging in de assistentiehondenzorg
De professionalisering van de assistentiehondensector is in volle gang, maar wettelijke waarborgen blijven achter. In Nederland kan iedereen nog altijd zelf assistentiehonden opleiden, omdat er geen wettelijke certificeringsplicht bestaat. De sector werkt echter hard aan meer uniformiteit en kwaliteitsnormen, onder meer via een uniform herkenbaar dekje en de ontwikkeling van Europese CEN/NEN-normen die binnen anderhalf jaar worden verwacht. Deze kunnen de basis vormen voor een landelijk certificeringsstelsel, mits de overheid hierin een coördinerende en toezichthoudende rol neemt.
“De wetenschap is er, de behoefte is groot, maar de regelgeving blijft achter”, aldus Monique Dolfing-Vogelenzang, directeur-bestuurder van KNGF Geleidehonden. “Dat leidt tot willekeur en ongelijke kansen. We willen één helder kader waarin kwaliteit, vergoeding en regelgeving elkaar versterken.”
Technologie als bondgenoot
Tot slot sprak innovatiestrateeg Ruben Horbach over de razendsnelle ontwikkeling van technologie en de kansen die dit biedt voor mensen met een beperking. Jeroen Perk deelde zijn persoonlijke ervaring over hoe technologische hulpmiddelen zijn blindengeleidehond aanvullen in het dagelijks leven.
Video
Tijdens het symposium Zorg op vier poten gingen experts uit wetenschap, recht en praktijk in gesprek over de kwaliteit, effectiviteit en regelgeving rond assistentiehonden. In deze video delen Monique Dolfing-Vogelenzang, Renske Imkamp en Dr. Steffie van der Steen hun inzichten over de uitdagingen én kansen voor de toekomst.
