Impact van vuurwerk op mensen met hulphonden
Let op met vuurwerk, het heeft meer impact dan je denkt
Waar de decembermaand voor de meeste Nederlanders een feestmaand is, is het voor mensen met een hulphond vaak een ware nachtmerrie. Elk jaar staat hun leven - én dat van de hulphonden die voor meer zelfstandigheid en vrijheid zorgen - door het vuurwerk onnodig volledig op zijn kop.
Vuurwerkknallen hebben forse impact op het leven van veel mensen met een hulphond, zoals mensen met een visuele beperking en mensen met PTSS. Geschrokken hulphonden kunnen hun werk vaak tijdelijk of langdurig niet meer of niet goed uitvoeren, met alle gevolgen van dien. Dat blijkt uit onderzoek van KNGF Geleidehonden, uitgevoerd door onderzoeksbureau Markteffect in 2021.
Vuurwerk afsteken op onverwachte momenten heeft grote impact op onze hulphonden, waardoor ze hun werk niet kunnen doen. Een diervriendelijk verzoek: wacht tot oudejaarsavond.
Vuurwerkvrije zones en verbod op consumentenvuurwerk
Het aanwijzen van vuurwerkvrije zones kan hulphonden en hun bazen helpen om deze onrustige tijd door te komen. KNGF Geleidehonden vindt de toename van het aantal vuurwerkvrije zones daarom een goede ontwikkeling. Wij juichen het toe dat steeds meer gemeenten hieraan meewerken en vragen iedereen om de regels op dit gebied ook echt na te leven. Maar het liefst zien wij dat er een verbod komt op het afsteken van vuurwerk door consumenten.
Onderzoek: impact vuurwerk op mensen met een hulphond
Het onderzoek werd uitgevoerd onder 292 cliënten van KNGF Geleidehonden, met een blindengeleidehond, een assistentiehond (naast de rolstoel) of een buddyhond voor mensen met autisme of PTSS. Een kwart van de ondervraagden die nare ervaringen met vuurwerk benoemt, zegt dat dit in de aanloop naar oudejaarsavond wekelijks of zelfs dagelijks gebeurde.
Knalvuurwerk is steeds zwaarder geschut
Een hulphond is een stabiele, betrouwbare hond die altijd voor zijn baas klaarstaat. Maar het steeds zwaardere knalvuurwerk veroorzaakt veel angst en paniek. Hierdoor moeten hulphonden vaker tijdelijk - en soms zelfs blijvend - hun functie neerleggen. Voor mensen met een hulphond betekent dit dat hun leven hierdoor flink wordt beperkt. Driekwart ervaart vuurwerkknallen zelf als (heel erg) vervelend. Bij cliënten met PTSS is dit zelfs ruim 9 op de 10. De knallen en flitsen zijn een nachtmerrie voor baas én hulphond.
‘Bouba is in de maanden rond de jaarwisseling uiterst voorzichtig. Bij de eerste vuurwerkknal die hij hoort maakt hij rechtsomkeert, met zijn staart tussen de benen.’
‘Elke knal klink als een explosief’
Het effect van het moeten missen van de hond als essentieel hulpmiddel én als maatje, is veel groter dan menig vuurwerkafsteker zich kan voorstellen. De knallen en flitsen zijn niet alleen traumatisch voor de hond; maar ook voor hun baas. Mensen met PTSS rapporteren vaak herbelevingen van een traumatiserende ervaring. De onverwachte knallen veroorzaken bij kinderen met autisme soms zeer zware angstaanvallen. Eén van de ondervraagden met PTSS is oorlogsveteraan: ‘Eén vuurwerkknal brengt mij gelijk terug naar het geluid van mortiergranaten. Ik beleef oorlogssituaties direct opnieuw in mijn hoofd en daarvan raak ik volledig in paniek.’ Mensen met een visuele beperking zien het vuurwerk niet aankomen en kunnen het daardoor moeilijk ontwijken. Dit veroorzaakt angst en verlies van oriëntatie. ‘Ik laat mijn hond uiteraard nog wel uit, maar ik beperk de werkactiviteiten. Ik ga bijvoorbeeld niet naar een verjaardag van een vriendin, ik probeer boodschappen doen te vermijden en ik plan hoognodige activiteiten in de vroege ochtend, in de hoop dat de vuurwerkafstekers dan nog slapen,’ aldus een respondent met een blindengeleidehond.
Bekijk hier de uitzending van Hart van Nederland van 22 december 2022 waarin Marjolein vertelt over de impact van een incident met vuurwerk op haar blindengeleidehond Finja.
Bekijk hieronder de uitzending van Goedemorgen Nederland van 22 december 2022 waarin instructeur Eline demonstreert hoe we de honden voorbereiden op harde geluiden.
Merendeel hulphonden angstig voor vuurwerk
Uit het onderzoek blijkt dat 3 op de 5 hulphonden angstig of gespannen reageert op vuurwerkknallen. Ook spreekt 58% van de ondervraagden over een echte gedragsverandering bij de hond, tijdens de vuurwerkperiode. Dit speelt zowel op momenten dat de hond met hen werkt als wanneer de hond rust houdt. Maar liefst 37% van de ondervraagden geeft bovendien aan dat de vuurwerkperiode een nasleep had op het gedrag van de hulphond. De honden vertoonden angstig of schrikachtig gedrag op straat en zelfs in huis. In sommige gevallen durven hulphonden na zo’n ervaring helemaal niet meer naar buiten. Het gevolg is dat veel honden zich niet kunnen focussen op het geleide- of assistentiewerk.
Je kunt een hulphond niet trainen op vuurwerkknallen
Onze hulphonden kunnen zeker tegen een stootje als het gaat om herrie. Wij trainen hen, voor zover dit mogelijk is, op het wennen aan de vuurwerkknallen. Dit doen we door in de lucht te schieten met een luchtdrukpistool, terwijl we met de hond spelen. Hierdoor associeert de hond het lawaai niet met iets vervelends. De knallen van het luchtdrukpistool kun je niet vergelijken met vuurwerk. Dat geluid is grillig en komt van alle kanten. Vuurwerk geeft lichtflitsen, kruitdampen en dreunen die door het hele lijf voelbaar zijn. Hier kun je een hond niet op voorbereiden.
80% hulphonden ondersteund tijdens vuurwerkperiode
4 op de 5 ondervraagden geeft aan de hulphond te moeten ondersteunen als er vuurwerk wordt afgestoken. Veel van hen zeggen zich tijdens de vuurwerkperiode niet meer te laten begeleiden door de hond. Ook kiezen ze voor stillere plekken of andere tijdstippen om de hond even uit te laten. Anderen zeggen de hond helemaal niet meer mee naar buiten te nemen of zien zich genoodzaakt iemand anders erbij te zoeken om hen te helpen bij het over straat lopen. Omdat het vuurwerkgeknal steeds vroeger in het jaar begint, duurt de vuurwerkperiode elk jaar langer. Hierdoor wordt het voor veel mensen met een hulphond steeds ondoenlijker om hun normale leven nog aan te passen. Opvallend is dat vooral PTSS-cliënten gedurende de vuurwerkperiode tijdelijk met de hond verhuizen naar een vuurwerkvrij vakantiepark. Maar liefst 1 op de 5 mensen binnen deze groep zegt hiervoor te kiezen.
Bewustwordingscampagne: petitie
In aanloop naar de jaarwisseling van 2021 start KNGF Geleidehonden een petitie en een campagne op social media en tv. Het doel is het publiek bewust maken van de impact van vuurwerk op mensen met een hulphond. Begin 2022 hadden 38.032 mensen de petitie getekend en daar zijn we heel dankbaar voor. De petitie is aangeboden bij de Tweede Kamer.
Onderteken het vuurwerkmanifest en schrijf je in voor onze nieuwsbrief
Doe je mee?
KNGF Geleidehonden is al jaren deelnemer aan het vuurwerkmanifest dat stelt vuurwerk uitsluitend in handen moet zijn van professionals. Met professionele vuurwerkshows kan iedereen genieten van vuurwerk, op een veilige manier. Inmiddels wordt het manifest gedragen door meer dan 700.000 particulieren en organisaties. Doe ook mee en steun het manifest.
Onderteken het vuurwerkmanifestMeld je aan voor onze nieuwsbrief
Nieuwe campagnes (bijvoorbeeld rondom vuurwerk, toegankelijkheid van onze hulphonden of de werving van puppypleeggezinnen), ontroerende commercials, impactvolle achtergrondverhalen, kijkjes achter de schermen (hoe is het om dagelijks met onze hondenhelden te werken?), kijktips en onze nieuwste sponsorpup. Je leest het allemaal via onze nieuwsbrief!
Ja, ik schrijf me in voor de nieuwsbrief
