Oude liefde roest niet
Veel van mijn collega’s kennen mijn interesse in de historie van geleidehonden. Als er bij hen een oude foto, krantenartikel of ander interessant object voorbij komt, krijg ik dit meestal als eerste te horen.
Onlangs kwam Max, mijn collega van de afdeling Filantropie, enthousiast ons kantoor binnen. Wat hij nu gevonden had! Tijdens een telefoongesprek met een mevrouw die een inzamelingsactie voor KNGF Geleidehonden wilde organiseren, meldde zij en passant dat haar vader, Jan van der Laan, één van de eerste mensen met een blindengeleidehond in Nederland was.
Een jonge pianostemmer
Voor ik het wist ontstond er een aardige mailwisseling tussen deze mevrouw en mij. Toen ze mij vertelde over haar (inmiddels overleden) vader, ging bij mij een lichtje branden. Deze Jan was eind jaren dertig de jongste geleidehondengebruiker van het Nederlandsch Geleidehonden Fonds (zoals onze naam toen luidde). Hij was in opleiding tot pianostemmer. Na enig zoekwerk kon ik mevrouw Van der Laan meedelen dat wij in ons archief niet alleen foto’s van haar vader hebben, maar óók een kort filmpje. Het geleidehondenfonds maakte in de jaren ’30 en ’40 enkele voorlichtingsfilms onder de titel ‘Waakende Oogen’. Deze werden gebruikt om de aandacht op het nieuwe hulpmiddel - de blindengeleidehond - te vestigen. In één van deze films figureerde Jan van der Laan.
Ontroerende beelden
Enkele weken later kwam de familie Van der Laan (mijn mailcontact en haar broer, plus hun moeder, de weduwe van Jan) naar KNGF Geleidehonden om met eigen ogen de beelden van hun man en vader te bekijken. In de film zien we de veertienjarige Jan samen met zijn geleidehond door Zeist lopen en we zien Jan in actie in het zwembad (zonder hond). Voor de familie was het ontroerend om hun echtgenoot en vader, als jonge jongen, in actie te zien. De beelden dateerden uiteraard nog van vóór Jans huwelijk.
Crowdfunding anno de jaren dertig
Tijdens het bezoek van de familie Van der Laan kwamen er vele herinneringen boven. Bijvoorbeeld over de kosten van de geleidehond. Toentertijd moesten mensen zelf hun blindengeleidehond kopen. Ze klopten aan bij vrienden, familieleden en de kerk voor een bijdrage. Crowdfunding anno de jaren dertig. Ook hadden we het over voedselschaarste tijdens de oorlog. Zowel Jan als zijn geleidehond leden regelmatig honger, maar dankzij een grote dosis creativiteit en doorzettingsvermogen, kwamen ze de oorlogsjaren toch redelijk gezond door. Verder ging Jan met zijn geleidehond naar het blindeninstituut. De hond bracht zijn baas naar het juiste leslokaal, alwaar de tuinman de hond ophaalde en deze de rest van de dag in de schuur onderbracht. Voor water en vers stro werd gezorgd.
Zowel voor de familie als voor mij was het een prachtige ontmoeting. Helemaal toen de hoogbejaarde moeder, na het voor de tweede keer bekijken van het filmpje met haar man, verzuchtte: ‘Wat was het toch een leuke jongen! Ik zou zo weer verliefd op hem kunnen worden.’
